Do chorób zapalnych jelit zalicza się  chorobę Leśniowskiego –Crohna (Crohns’ s disease- CD) i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (ulcerative colitis UC). Obie choroby upośledzają wchłanianie składników odżywczych, co prowadzi do niedożywienia i mogą powodować zagrażające życiu powikłania. Podobieństwo niektórych  objawów tych chorób  sprawia, że diagnostyka różnicowa może być utrudniona. 

Rola czynników żywieniowych w leczeniu chorych z nieswoistymi  zapaleniami jelit  jest często niedoceniana. Tymczasem objawy choroby Leśniowskiego-Crohna  i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, takie jak biegunka, bóle brzucha, nudności i obniżenie masy ciała, są przez chorych często wiązane ze sposobem żywienia.  Sprawia to, że oczekują oni ściśle określonych  zasad postępowania dietetycznego dostosowanego do rodzaju  i nasilenia choroby. Zasady leczenia dietetycznego są  inne w przypadku choroby Crohna niż we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Dieta w okresach zaostrzenia choroby różni się od żywienia w okresie  remisji.  Co więcej, obserwuje się duże różnice w reakcji na określony sposób żywienia u poszczególnych chorych. Dlatego każdego chorego powinno się oceniać i leczyć indywidualnie. Tym niemniej, leczenie dietetyczne wspomagające leczenie farmakologiczne i chirurgiczne jest ważnym elementem kompleksowej terapii tych chorób.

Niedożywienie jest najczęstszym, niezwykle groźnym powikłaniem ostrej fazy chorób zapalnych jelit. Przywrócenie lub utrzymanie prawidłowego stanu odżywienia, zarówno w ostrej fazie, jak i w okresie remisji, jest niezwykle ważnym elementem interdyscyplinarnej terapii wymagającej ścisłej współpracy z dietetykiem. W ostrej fazie tych chorób, w zależności od stanu klinicznego pacjenta i możliwości wykorzystania przewodu pokarmowego, stosuje się żywienie pozajelitowe lub żywienie drogą przewodu pokarmowego z zastosowaniem diet przemysłowych.

W okresie remisji powinna to być dieta lekko strawna, ubogotłuszczowa, zapewniająca odpowiednią podaż witamin, pierwiastków śladowych i składników mineralnych, zwłaszcza tych, których niedobory u pacjentów cierpiących na te choroby są częste. Dieta powinna pokrywać zapotrzebowanie na energię i białko, które u większości chorych wynosi odpowiednio: 1800 -  2100 kcal  i 60 – 70 g dziennie. Wydaje się, że odpowiednim modelem żywienia w chorobach zapalnych jelit jest  dieta śródziemnomorska, która jest bezpieczna, dobrze tolerowana, zapobiega chorobom układu krążenia i nowotworom.  Wydaje się, że jej stosowanie może zmniejszyć częstość występowania ostrej fazy chorób zapalnych jelit, złagodzić przebieg choroby, wydłużyć czas trwania remisji i poprawić ogólny stan zdrowia pacjentów.